Planujesz nową inwestycję? Ubiegając się o pozwolenie na budowę dowiedziałeś się, że na Twoim terenie konieczny jest nadzór archeologiczny? Zastanawiasz się na czym on tak naprawdę jest i jak przebiega jego realizacja?
Jeśli zostałeś poinformowany o konieczności przeprowadzenia nadzoru archeologicznego teren, na którym planujesz inwestycję znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej, a więc w bliskim sąsiedztwie stanowiska archeologicznego i prawdopodobnie na nim również znajdują się zabytki. Dlatego konieczne jest przeprowadzenie nadzoru, który jest jedną z najprostszych form badania archeologicznego, którego celem jest nie tylko odkrycie, rozpoznanie, ale i zabezpieczenie oraz udokumentowanie cennego znaleziska.
Na czym polega nadzór archeologiczny
Nadzór zlecany jest przez Wojewódzkiego Konserwatora, rozpoczyna się z chwilą pierwszych prac ziemnych i trwa aż do ich zakończenia. Polega on na tym, że w trakcie wykonywania prac obecny jest archeolog, który obserwuje i dokumentuje wszystkie odsłaniane warstwy ziemi, dokładnie sprawdza czy nie ma wśród nich jakichkolwiek zabytków. W przypadku ich znalezienia dokładnie je zabezpiecza i wykonuje dokumentację fotograficzną, a jeśli jest konieczność również rysunkową po czym wszystkie wyniki przedstawia konserwatorowi zabytków. Ten na podstawie zgromadzonych materiałów stwierdza, czy na naszym terenie znajdują się niezwykle cenne stanowiska archeologiczne. Jeśli tak – zleca on bardziej szczegółowe badania wykopaliskowe. Zaś w przypadku gdy nie stwierdzi on szczególnie ważnych zabytków archeologicznych zezwoli na kontynuowanie inwestycji. Nadzór archeologiczny umożliwia nam odtworzenie i ochronę naszego dziedzictwa archeologicznego. Podczas prac bez nadzoru cenne stanowiska mogłyby być nieodwracalnie zniszczone. Dla archeologa prowadzącego badania ważne są nie tylko znalezione przedmioty: fragmenty ozdób i naczyń, ale także głębokość, na której znaleziony był przedmiot, układ warstw oraz kolor gleby jego najbliższego otoczenia. To co dla zwykłego człowieka wydaje się nieważne dla archeologa może być szczególnie cennym śladem archeologicznym, dlatego w strefie szczególnej ochrony konserwatorskiej niezbędny jest nadzór archeologiczny.
Znalazłeś ciekawy przedmiot lub jego fragment?
Nawet gdy nasz teren nie znajduje się w sąsiedztwie stwierdzonego stanowiska archeologicznego, a w trakcie prac ziemnych znajdziemy jakichkolwiek ślad działalności człowieka np. fragment naczynia czy monety niezwłocznie powinniśmy zgłosić to archeologowi i jeśli to możliwe przerwać trwające prace, a jeśli nie mamy takiej możliwości powinniśmy wykonać dokładną dokumentację fotograficzną.
Co ze znalezionym przedmiotem?
Zastanawiacie się pewnie Państwo co się dzieje z przedmiotem znalezionym na waszym terenie. Do kogo on właściwie należy? Według obowiązującego w naszym kraju prawa każdy przedmiot znajdujący się w ziemi jest własnością skarbu państwa, a więc nie ma nawet takiej możliwości by zatrzymać go dla siebie. Archeolog nadzorujący prace musi przekazać go do muzeum. Bardzo rzadko zdarza się by znalezione przedmioty miały jakąkolwiek wartość pieniężną. O wiele cenniejsza jest ich wartość naukowa, która wnosi ważne informacje do naszego dziedzictwa kulturowego.